Kat in nieuwe omgeving introduceren

De omgeving van de kat is heel belangrijk voor diens mentale en psychische evenwicht. Een kat leeft in een wereld van geuren en de aanwezigheid van de geur van zijn vertrouwde omgeving heeft een angstreducerend effect op de kat. In zijn vertrouwde (geur)omgeving voelt hij zich veilig. Het wegnemen van de kat uit deze (geur)omgeving heeft een enorme impact op de kat. Als de introductie van een kat in zijn nieuwe omgeving niet juist wordt aangepakt is er een groter risico op problemen gerelateerd aan angst en vrees, zoals sproeigedrag, krabben op meubilair, overdreven zelfverzorging/zelfmutilatie, opeten van vreemde voorwerpen,…. Het is dus heel belangrijk de nodige aandacht te besteden aan de correcte introductie van de kat in zijn nieuwe omgeving; zowel als de kat terecht komt in een gezin met andere katten als wanneer het om een gezin met andere dieren, kinderen,… gaat. De dagelijkse routine van het nieuwe gezin waarin de kat terecht komt is mogelijk ook heel verschillend van de routine die de kat kent, wat een bijkomende stressfactor is. Ook als je verhuist dient de kat dus op een correcte manier geïntroduceerd te worden in het nieuwe huis.

De rol van de omgeving voor de kat

Wanneer een kat geconfronteerd wordt met een beangstigende situatie dan is de manier om daarmee om te gaan uiterst afhankelijk van zijn vertrouwdheid met de omgeving en de gelegenheden die er zijn om te kunnen vluchten of om situaties te kunnen vermijden. Hierdoor is de kat uitermate gehecht aan en afhankelijk van zijn territorium. Het biedt hem de nodige veiligheid. Het territorium van de kat kan zeer groot zijn. Binnen de grenzen van dit territorium is er echter een kerngedeelte waar de kat komt rusten, eten, andere vertrouwde leden van zijn sociale groep ontmoet,…, ook wel de core area genoemd. Dit is de plaats binnen het territorium van de kat waar ze zich het veiligste voelt. De herkenning van deze core area is gedeeltelijk afhankelijk van geursignalen op basis van feromonen. De kat besteedt namelijk een groot deel van zijn tijd en energie aan het plaatsen van geurmarkeringen met zijn kop en flank, binnen dit kerngebied. Dit doet ze dus om delen van deze omgeving te kunnen herkennen als zijnde ‘vertrouwd’, maar ook om voor zichzelf een geruststellende omgeving te scheppen. Deze manier van ‘markeren’ is heel efficiënt voor de kat. Het stelt hem namelijk in staat om een veilige plaats te herkennen op basis van geurvlaggen zonder dat hij zich details hoeft te herinneren over de vormen en/of gebeurtenissen die er plaatsvonden. Op die manier is de kat minder belast met het moeten onthouden van al deze zaken.

In een nieuw(e) (t)huis zijn deze persoonlijke signalen van de kat afwezig. In plaats daarvan zijn er allerlei vreemde geuren; mogelijks zelfs geuren van andere katten die daar voordien leefden. Dit wekt angst/vrees op bij de kat, die kan leiden tot allerlei probleemgedrag.

De mogelijkheid bestaat echter om ‘kunstmatige’ geuren van de ‘core area’ aan te brengen. Het gebruik van synthetische feromonen zoals Feliway kunnen een nieuwe omgeving voor de kat toch vertrouwd en veilig doen overkomen. De hechting van de kat aan zijn vertrouwde omgeving zorgt ervoor dat een kat zeer stressgevoelig is als ze geadopteerd worden/naar een nieuw gezin gaan of i.g.v. verhuis. De juiste introductie aan een nieuwe ‘core area’ vermindert dus de stress en de kans op problemen gerelateerd aan angst. Het scheppen van vertrouwdheid aan een nieuwe omgeving vermijdt ook dat de kat terugkeert naar zijn oorspronkelijk territorium na een verhuis.

Vervolgens gaat de kat haar nieuwe omgeving onderzoeken. Deze verkenning verloopt stervormig. Dit wil zeggen dat de kat vanuit een veilige plaats vertrekt om daar telkens naar terug te keren en van daaruit weer opnieuw te gaan onderzoeken. Een angstopwekkende gebeurtenis of voorwerp doet de kat altijd even terugkeren naar deze veilige plaats. Het succesvol leren over een nieuwe omgeving is dus afhankelijk van het reeds bestaan en hebben van een veilige plaats om naar terug te keren. Zonder deze veilige plaats zal de kat veel vrees/angst ervaren, waardoor ze mogelijks langdurig een afkeer zal hebben/krijgen van alle prikkels die de kat tegenkomt tijdens de eerste uren in een nieuwe omgeving. Bijvoorbeeld: een goed gesocialiseerde kat geniet van het gezelschap van kinderen in de voor haar vertrouwde omgeving. Diezelfde kat kan mogelijk angstig reageren op kinderen i.g.v. verhuis naar een vreemde omgeving. Dergelijke omstandigheden kan de relatie met de kinderen langdurig tot zelfs blijvend belasten, zelfs nog nadat de kat zich gesetteld heeft in de nieuwe thuis. Daarom is het dus ook belangrijk dat een kat eerst haar nieuwe omgeving aanvaardt en zich er veilig voelt, dit voordat zij geconfronteerd wordt met mogelijke stressopwekkende dingen.

Introductie van een kat in een nieuw(e) (t)huis praktische toepassing – Overzicht

• Vooraleer de kat te verhuizen naar zijn nieuwe thuis: Verzamel eerst geuren van het gezicht en de flanken van de kat op een propere doek en stop deze doek in een goed afgesloten zak.
• Bij het overbrengen van de kat naar zijn nieuwe thuis neem je voorwerpen mee die drager zijn van de gezicht – en flankgeuren van de kat, zoals dekentje uit de slaapplaats van de kat.
• Maak een rustige kamer in het nieuwe huis klaar voor ontvangst van de kat. Plaats er eten, water, een kattenbak en vertrouwde voorwerpen uit de vorige thuis van de kat. De kat zal in eerste instantie geïntroduceerd worden in deze kamer. Het is dan ook belangrijk dat er voordien geen andere katten/huisdieren hebben geleefd.
• Gebruik de propere doek uit de gesloten zak om gezicht – en flankgeuren van de kat aan te brengen op meubels in deze kamer van de nieuwe thuis.
• Plaats een Feliway-verdamper in deze kamer een tweetal uren voordat de kat er aankomt. Er is één verdamper nodig per 50 tot 70 m².
• Plaats de kat in de kamer met zijn transportkooi en doe het deurtje van de transportkooi open zodat de kat de kamer kan gaan verkennen als ze wil. Dwing haar niet eruit te komen; geef haar de kans om op haar eigen tempo de kamer te gaan verkennen. Laat het deurtje ook open staan zodat ze ernaar terug kan keren als ze wil.
• Pas als je merkt dat de kat volledig ontspannen rondloopt in deze kamer geef je haar toegang tot de rest van het huis. Afhankelijk van het temperament van de kat kan dat enkele uren tot enkele dagen duren. Belangrijk is dat de kat ontspannen, speels en benaderbaar is.
• Werk kamer per kamer; geef de kat geleidelijk aan toegang tot andere kamers in het huis, dit op haar tempo. Ga zo te werk totdat de kat het volledige huis onderzocht heeft. De kat moet dit kunnen doen in alle rust en niet terwijl mensen heen en weer lopen voor de verhuis, noch terwijl mensen haar proberen af te leiden.

Dit artikel behandelt de te volgen werkwijze om een kat aan een nieuwe omgeving te introduceren. Er werd geen rekening gehouden met de aanwezigheid van andere katten in deze nieuwe omgeving. Het introduceren van katten aan elkaar vraagt specifieke aandacht.

Mocht u problemen ondervinden met de introductie van uw kat aan een nieuwe omgeving of te kampen hebben met andere problemen, neem dan contact op met een kattengedragstherapeut.

Artikel geschreven door Pet-Consulting - Gedragspraktijk voor hond en kat.